انجام مطالعات پژوهشي و فناورانه بمنظور توسعه فناوري ها در جهت بهينه سازي فرايندهاي توليد و افزايش ضريب برداشت از ميدان منصوري (پروژه های میدان محور، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب)

میدان منصوری یکی از مخازن نفتی ایران است که در استان خوزستان (بین ماهشهر و اهواز)، قرار گرفته است. این میدان که شامل دو مخزن نفتی آسماری و بنگستان و یک مخزن گازی خامی می‌باشد در سال 1342 اکتشاف و تولید از آن در سال 1353 شروع شد.

فاز اول: غربالگری یکپارچه روش های ازدیاد برداشت و بهبود تولید چاه

  • مرور اطلاعات و مطالعات پیشین و بررسی چالش های تولید
  • مرور سوابق مخازن مشابه
  • شناسایی نیاز به روش های بهبود تولید (چاه محور)
  • شناسایی نیاز به روش های ازدیاد برداشت (مخزن محور)

نتایج اولیه حاصل از فاز ابتدایی، قابلیت رسیدن به تولید بیش از 2 برابر را با روش‌های گوناگون حفر چاه‌های جدید و بهینه سازی تولید از نواحی مختلف مخزن، تیمار چاه در نواحی اطراف چاه تولیدی نصب پمپ‌های درون چاهی و افزایش ظرفیت واحد نمکزدایی مشخص گردانید.

فاز دوم: مطالعات رویکرد سریع طرح توسعه میدان

در این بخش به تدوین گزارش مربوط به مطالعات رویکرد سریع (Fast Track) میدان منصوری پرداخته شد. این گزارش بر اساس شرح کار مصوب مطالعات از شانزده بخش تشکیل شده است که در زیر به عناوین هر بخش پرداخته شده است.

  • گرداوری و ارزیابی داده‌ها
  • ارزیابی اطلاعات حفاری
  • ارزیابی اطلاعات تولید
  • ارزیابی اطلاعات فرآورش
  • ارزیابی اطلاعات پتروفیزیک
  • ارزیابی اطلاعات زمین شناسی
  • ارزیابی مطالعات موازنه مواد و محاسبات حجمی
  • مطالعات خواص سیال مخزن
  • مطالعات خواص سنگ مخزن
  • مطالعات سطوح تماس
  • ارزیابی اطلاعات آنالیز فشار و دمای مخزن
  • بررسی آنالیز آب
  • بررسی و آنالیز رخساره‌ها
  • مدل استاتیک
  • آنالیز حساسیت و عدم قطعیت مدل
  • تطابق تاریخچه فشار و تولید مخزن

 در مدل نهایی ارائه شده، تاریخچه رفتار مخزن در حد امکان و با توجه به ماهیت مطالعات رویکرد سریع با پیش بینی مدل تا حد قابل قبولی مطابقت دارد و مدل می تواند برای پیش بینی رفتار آینده مخزن مورد استفاده قرار گیرد.

در گام نهایی مربوط به فاز دوم، مطالعات مربوط به پیش بینی سناریو‌های تولید، ارائه طرح اولیه توسعه میدان، گزارش جمع بندی محاسبات اقتصادی و طرح اولیه توسعه میدان نیز صورت پذیرفت که در جدول زیر آورده شده است.

پیش بینی تولید شرایط حاضر مخزن

بررسی توسعه مخزن با حفاری چاه‌های جدید و تخلیه طبیعی

بررسی توسعه مخزن با تیمار چاه فرازآوری مصنوعی

بررسی توسعه مخزن با تزریق آب و گاز (حفظ فشار)

بررسی توسعه مخزن با اعمال روش های ازدیاد برداشت

بررسی کلی تاسیسات فرآورشی مورد نیاز طرح توسعه مقدماتی

ارزیابی اقتصادی طرح توسعه مقدماتی

آنالیز ریسک و عدم اطمینان طرح توسعه مقدماتی

آماده سازی و ارائه طرح توسعه مقدماتی 

فاز سوم: مطالعات آزمایشگاهی و مطالعات پایلوت ازدیاد برداشت

این قسمت کار، روند پیشنهادی انجام مطالعات و زمان­بندی لازم جهت توسعه دانش فنی و فناوری­های ازدیاد برداشت به منظور رفع چالش ضریب بازیافت پایین با در نظر گرفتن مساله آسفالتین در میدان منصوری با توجه به نتایج و دستاوردهای حاصل از مطالعات انجام شده در فاز نخست، نتایج و تجربیات بدست آمده از مطالعات رویکرد سریع در فاز دوم و همچنین برآورد انجام شده از نیازمندی‌های مخزن می­باشد.

به طور کل مطالعات مربوط به قسمت آزمایشگاهی و پایلوت ازدیاد برداشت به 5 بخش اصلی تقسیم‌بندی گردیده است که در زیر به بررسی آن‌ها پرداخته شده است.

  • مطالعات مقدماتی مشخصه‌سازی خصوصیات سنگ و نفت
  • مطالعات مشخصه سازی منابع آب تزریقی
  • تعیین آب تزریقی منتخب
  • تعیین مواد شیمیایی منتخب
  • مطالعات کتابخانه‌ای جهت انتخاب سبد مواد شیمیایی
  • طراحی و بهینه سازی محلول شیمیایی
  • انجام آزمایش‌های ازدیاد برداشت در مقیاس مغزه
  • مطالعات مغزه مربوط به آب سازند، آب تزریقی منتخب و محلول شیمیایی منتخب
  • انجام آزمایش‌های آسیب سازند فاز هیدروکربنی
  • تحلیل نتایج بدست آمده از آزمایش‌های مغزه

 فاز چهارم: اصلاح طرح توسعه میدان و طراحی پایلوت ازدیاد برداشت

در مطالعات رویکرد سریع میدان منصوری سعی بر آن بوده است که در کنار شناخت عمیق­تر مخزن و بررسی رفتار آن، رفتار تولیدی چاه­های میدان، چالش­های تولید چاه­ها در نواحی اطراف چاه و همچنین ستون چاه و تاسیسات سطح الارضی در مخزن بنگستان در قسمت­های مختلف بررسی و تحلیل شود. با توجه به نتایج به دست آمده از فاز دوم، مشخص گردید که اعمال روش­های ازدیاد برداشت پایه آبی چه از منظر میزان بازیافت نفت و چه از منظر شاخص­های اقتصادی همچون NPV و IRR کاملاً به­صرفه و توجیه­پذیر می­باشند. بنابراین سناریو توسعه با روش ازدیاد برداشت پایه آبی را می­توان به عنوان سناریو برتر خروجی مطالعات رویکرد سریع انتخاب کرد. لذا جهت کاهش ریسک اجرای این سناریو برتر پیشنهادی، در کنار انجام مطالعات جامع­ آزمایشات سنگ و سیال، نیاز به مطالعه و طراحی پایلوت ازدیاد برداشت، مطالعات تکمیلی بخش­های مختلف از جمله زمین­شناسی، اجرای پایلوت چاه محور و مخزن محور می­باشد که همگی منجر به کاهش عدم قطعیت­ها می­گردند و می­توان با در دست داشتن اطلاعات جامع­تری تصمیم­گیری در خصوص انتخاب سناریو بهینه را با دقت بیشتری اتخاذ نمود که از جمله اهداف اصلی مطالعات در نظر گرفته شده در این فاز می‌باشد. روند چگونگی اجرای فاز چهارم تحت عناوین زیر بیان شده است.

  • مطالعات طراحی پایلوت روش منتخب ازدیاد برداشت در مخزن ایلام
  • تهیه بانک جامع داده مخزن ایلام میدان منصوری
  • وارون سازی داده­های ژئوفیزیک و محاسبه شاخص فرصت پایلوت از اطلاعات ژئوفیزیک
  • مرور اطلاعات پیشین و بروزرسانی اطلاعات آزمایشات و تولید و بررسی تزریق پذیری
  • بررسی تزریق پذیری چاه‎های مخزن ایلام جهت طراحی پایلوت ازدیاد برداشت
  • انتخاب محل پایلوت ازدیاد برداشت
  • طراحی سناریوی تزریق و شبیه سازی سناریوی‎های مختلف ازدیاد برداشت در مقیاس پایلوت (جانمایی محل چاه‏ها و تعیین نرخ های بهینه تولید و تزریق)
  • طراحی پایلوت میدانی ازدیاد برداشت مخزن ایلام میدان منصوری
  • بررسی تجهیزات سطح الارضی لازم برای اجرای پایلوت ازدیاد برداشت مخزن ایلام میدان منصوری
  • آنالیز اقتصادی پایلوت ازدیاد برداشت مخزن ایلام میدان منصوری
  • برگزاری دوره­های آموزشی
  • جمع­بندی مطالعات طراحی پایلوت ازدیاد برداشت نفت پایه آبی در مخزن ایلام میدان منصوری